Birleşmiş Milletler’in 62. Genel Kurulu, 20 Aralık 2007 tarihli toplantısında 2009 yılını, Dünya Astronomi Yılı (DAY 2009) ilân etti. Uluslarası Astronomi Birliği (IAU)’nin bir girişimi olan Dünya Astronomi Yılı teklifi, Birleşmiş Milletler’e Galileo Galilei’nin ülkesi İtalya tarafından sunulmuştu. Türkiye de bu teklifi desteklemişti.
2009 Dünya Astronomi Yılı ile Galileo Galilei’nin gözyüzüne ilk kez teleskopla bakmasının 400. yıldönümünü kutluyoruz. Bu olay astronomide birçok şaşırtıcı keşfin yolunu açtı, bilimsel devrimi tetikleyip dünya görüşümüzü derinden etkiledi. Bugün, hem yeryüzünde hem de uzaydaki teleskoplarla, 24 saat boyunca tüm dalgaboylarında gözlemler yaparak Evreni keşfetmeye devam ediyoruz.
Uluslararası Astronomi Birliği Başkanı Catherine Cesarsky: “2009 Dünya Astronomi Yılı, bütün ülkelere, süregelen, heyecanlı bir bilimsel ve teknolojik devrimin parçası olma fırsatı veriyor” diyerek bu özel yılın anlamını ifade ediyor.
Evrenin kökeninin aranışı, tüm Dünya vatandaşlarının paylaştığı bir miras. Astronomi bilimi, bu arayış içinde, binlerce senedir, değişik ülkelerden, farklı yaşlardan ve kültürlerden kadın ve erkeklerin birlikte çalışıp ürettikleri, barışçıl bir amaca hizmet eden küresel işbirliğini temsil ediyor. Bu bağlamda astronomi, aynı zamanda bilimin uluslararası işbirliğine nasıl bir katkıda bulunabileceğini gösteren klâsik bir örnek.
İnsanlar astronominin ve temel bilimlerin günlük hayatımıza olan etkisini ve bilimsel bilginin nasıl daha eşitlikçi ve barışçıl bir topluma katkıda bulunacağının farkına varmalı. Tüm insanların, Evrendeki yerimizi gündüz ve gece gökyüzüne bakarak yeniden keşfetmesine ve kişisel merakla keşfi biraraya getirmesine yardımcı olmak DAY 2009’un vizyonunu oluşturuyor.
DAY 2009, “Evren sizi bekliyor” çağrısıyla, özellikle gençler arasında dünya çapında bir ilgiyi canlandırmayı amaçlıyor.
DAY 2009 aktiviteleri hem küresel hem de bölgesel olarak gerçekleşecek. Her ülkede belirlenen ulusal odak noktaları, DAY 2009 aktivitelerini oluşturuyor ve yürütüyor. Bu noktalar, profesyonel ve amatör astronomlar, bilim merkezleri ve eğitimciler arasında işbirlikleri oluşturup, 2009 için hazırlanıyor. Türkiye’de bu işlevi Uluslararası Astronomi Birliği’nin (IAU) üyesi olan Türk Astronomi Derneği üstleniyor.
Türkiye’de Dünya Astronomi Yılı aktivitelerini koordine edecek olan Türk Astronomi Derneği Başkanı ve Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi M. Ali Alpar: “Sene boyunca, eğitime yönelik aktivitelere ağırlık vererek toplumu gökyüzüyle buluşturup, kaynaştırmayı istiyoruz. Bilimin, modern toplumun gereklerinin başında geldiği gerçeğinin farkında olarak, Türkiye’nin DAY 2009’un bir parçası olmasından gurur duyuyoruz.” dedi.
2009’un Dünya Astronomi Yılı olmasıyla ilgili teklif, 23 Temmuz 2003’de Sidney’de yapılan Uluslararası Astronomi Derneği Genel Kurulu’nda oybirliğiyle kabul edilmişti. UNESCO Genel Konferansı’nda, Italya’nın girişimiyle, 2009’un Dünya Astronomi Yılı olmasını öngören teklifin Birleşmiş Milletler’e sunulması benimsendi. 20 Aralık 2007 tarihli toplantısında Birleşmiş Milletler Genel Kurulu teklifi olumlu değerlendirdi ve UNESCO’yu DAY 2009’un lider ajansı olarak belirledi. Dünyadaki DAY 2009 aktivitelerini oluşturacak ve yürütecek kuruluş ise Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) oldu.
DAY 2009, kişisel keşfin heyecanını, bilimsel metodun değerini, Evren ve bizim Evrendeki yerimiz hakkındaki temel bilgileri paylaşmanın keyfini aşılamayı amaçlıyor. Astronominin ilham ve heyecan veren keşifleri insanlığa birçok değerli kültür, bilim ve teknoloji kaynağı sunuyor.
Bugüne kadar 93 ülke ve 14 organizasyon DAY 2009’un bir parçası olmak için başvurdu.
